Ustawienia w siatkówce - pozycje zawodnikow na boisku do siatkówki

Dowiedz się więcej na temat ustawień w siatkówce. Sprawdź na czym polega rotacja zawodników na boisku siatkarskim i co oznaczają poszczególne pozycje!

Siatkówka - jakie są kluczowe ustawienia w trakcie meczu

Siatkówka to jeden z polskich sportów narodowych, w którym odnosimy naprawdę spore sukcesy. Świadczą o tym złote medale mistrzostw świata z lat 2014 i 2018 czy też srebro zdobyte niedawno, w 2022 roku. Z tego powodu warto lepiej poznać tę dyscyplinę, gdyż z pewnością wielu z nas będzie oglądać zmagania polskich siatkarzy w kolejnych turniejach. 

Jakie pozycje spotkamy na boisku do siatkówki?

Lubisz oglądać mecze siatkówki, ale nie wiesz do końca, jakie pozycje zajmują zawodnicy podczas gry w siatkówkę i co one oznaczają? Wyróżnia się pięć podstawowych pozycji siatkarskich. Siatkarze na boisku do piłki siatkowej występują jako libero, przyjmujący, środkowy, atakujący oraz rozgrywający. Pomimo tego, że wyróżniamy pięć pozycji, to trzeba pamiętać, że w trakcie spotkania na boisku spotkamy sześciu graczy. Na start pod lupę weźmiemy pozycję libero. Zawodnik, który na niej występuje to kluczowa postać linii obrony. Specjalizuje się w grze defensywnej i przyjmowaniu zagrywek drużyny przeciwnej. Zawsze znajduje się on w linii obrony, czyli za linią 3 metrów, a jeśli trafi do linii ataku, to wymienia się wtedy ze środkowym. Gracza z tej pozycji poznamy bardzo łatwo, gdyż odróżnia się względem innych zawodników na boisku. Musi on być bowiem ubrany w koszulkę siatkarską o kolorach kontrastujących z resztą zespołu. Środkowy, to gracz zajmujący centralną pozycję na parkiecie. Znajduje się on w linii ataku i operuje przede wszystkim pod siatką, gdzie ma na celu blokowanie uderzeń przeciwnika, a także zdobywanie punktów poprzez ataki wyprowadzane środkiem. Operuje on na wysokości linii środkowej i w momencie rozpoczęcia akcji zazwyczaj znajduje się w okolicach siatki w środkowej części boiska niezależnie od tego, kto serwuje, gdyż przyjęcie zagrywki to zadanie należące do innych członków drużyny. Kolejna niezwykle ważna postać to tak zwany setter. Najczęściej jest to najważniejszy zawodnik całej drużyny, który rozprowadza ataki i to od niego zależy, który zawodnik otrzyma piłkę pod siatką i którą stroną będzie prowadzony atak. Zazwyczaj rozgrywający znajduje się na pozycjach po prawej stronie i po swojej przekątnej ma atakującego. Atakujący to zawodnik linii ataku, który specjalizuje się w grze w linii ataku po jednym z boków siatki. Uczestniczy przede wszystkim w grze ofensywnej, lecz w razie potrzeby bierze udział również w bloku ustawianym przez środkowego oraz przyjmującego. Przyjmujący to z kolei zawodnik, który może znajdować się zarówno w pierwszej linii, jak i w linii obrony. Uczestniczy on w akcjach ofensywnych, a także w tworzeniu bloku, czy też w przyjęciu zagrywki drużyny przeciwnej, na co wskazuje sama nazwa tej pozycji. Jest to często gracz bardzo wszechstronny, dzięki temu, że występuje w dwóch liniach i nie ma problemu z umieszczeniem go w linii ataku, jak i w linii obrony. 

Jakie są podstawowe ustawienia w siatkówce i czym są przejścia oraz strefy?

To ilu zawodników może znaleźć się na boisku i gdzie muszą być umiejscowieni, jest sztywno ustalone w czasie przed zagrywką dlatego, zanim zrozumiemy podstawowe formacje, trzeba poznać strefy. Mają one bowiem kluczowe znaczenie, gdyż określają pozycję gracza na parkiecie. W pierwszej linii kolejno od lewej znajdziemy strefę 4, 3, a także 2. W drugiej linii z kolei mamy strefy 5, 6 oraz 1. Z pozycji 1 zawsze wykonuje się serw i tylko gracz, który się na niej znajduje ma do tego prawo. Najczęściej podstawowe ustawienie początkowe, czyli takie, które otrzymuje arbiter spotkania od trenera to takie, w którym znajduje się w pierwszej strefie. W strefie 6 znajdziemy libero, a w strefie 5 znajduje się przyjmujący 1. Bardzo często w jednym momencie meczu w składzie znajdziemy bowiem dwóch odbierających zagrywkę. Wyżej wspomnieni zawodnicy są zawodnikami linii obrony. Trzej pozostali zawodnicy są zawodnikami linii ataku i pod siatką prawy atak, czyli strefa 2 to ta, w której zazwyczaj znajduje się przyjmujący 2, strefa 3 położona w środkowej części placu gry należy do środkowego, a bliżej lewej linii znajduje się atakujący, do którego należy strefa 4. Nie oznacza to jednak, że zawodnik z pozycji atakującego dokonuje zawsze ataku z lewego skrzydła. Sama nazwa wskazuje na to, że formacja ta jest jedynie początkowa, co sprawia, że w trakcie meczu dochodzi do rotacji na pozycjach zawodników. Są to tak zwane przejścia, w trakcie których zawodnicy przesuwają się po strefach zgodnie ze ruchem wskazówek zegara. Wtedy dochodzi również do zmian tak, by w poszczególnych strefach w momencie zagrywki znajdowali się odpowiedni zawodnicy. Zawodnicy dokonują rotacji i tym samym zmieniają położenie na swojej stronie boiska w sytuacji, gdy to oni występują jako drużyna przyjmująca zagrywkę i zdobędą wtedy punkty. Gdy do tego dojdzie, gracze przemieszczają się zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Pomimo tego, że podstawą ustawienia zawodników są strefy, to zasady pozwalają na to, by mogli oni się poruszać w dowolnym miejscu i po wykonaniu zagrywki zawodnicy nie muszą pozostawać na swoich nominalnych pozycjach. Czasu na przemieszczenie nie ma jednak zbyt dużo i wszystko musi dziać się naprawdę szybko. Po wykonaniu zagrywki dochodzi do wielu zmian. Bliżej siatki często pozycjami zamienia się atakujący z drugim przyjmującym, który znajduje się w strefie drugiej i tym samym atakujący przemieszcza się na prawe skrzydło. Często wykonywany ruch to na przykład przemieszczenie się przyjmującego w strefę 6 i tym samym zamiana z libero. W ten sposób możliwe jest wykonanie ataku z drugiej linii. Oprócz tego rozgrywający wchodzi w strefę pierwszą i uzupełnia tym samym drugą linię, gdzie znajduje się trzech zawodników. Czasami dochodzi do próby zaskoczenia rywala, gdy rozgrywający wbiega na pierwszą pozycję i wykonuje atak zza linii trzeciego metra. Tego typu ofensywa jest jednak częściej prowadzona przez odbierającego po jego przesunięciu się na pozycję piątą. 

Jakie są najczęstsze błędy w ustawieniach zawodników na boisku?

Jeden z najczęstszych błędów, który występuje szczególnie na niższych poziomach to niedopilnowanie prawidłowego przemieszczenia się zgodnie z porządkiem rotacji. Wtedy może dojść do sytuacji, w której zawodnik zagrywający nie jest do tego uprawniony i kończy się to utratą punktu przez drużynę wykonującą zagrywkę. Na szczęście takie błędy są dosyć rzadkie, gdyż tego, na czym polega rotacja, bardzo wiele osób uczy się już na lekcjach wychowania fizycznego w szkole. Dlatego praktycznie wszyscy powinniśmy wiedzieć, o co chodzi w rotacji zawodników. Inny błąd, który może skutkować utratą punktu to przekroczenie linii trzeciego metra przez graczy znajdujących się w drugiej linii. Muszą oni operować dalej od siatki, a do tego nie mają na przykład prawa do wykonania tak zwanej kiwki, czyli niespodziewanego ataku już przy drugim z trzech dozwolonych odbić. Z kolei zawodnicy, którzy zajmują pozycje pomiędzy siatką a linią trzech metrów, powinni pozostać w tej części. Najbardziej rygorystyczne reguły dotyczące odpowiedniego ustawienia na boisku siatkarskim dotyczą sytuacji przed zagrywką. Wtedy gracze drużyny mogą znajdować się tylko po swojej stronie siatki w wyznaczonej do tego strefie. Gracze z pozycji 2 i 4 muszą być bliżej linii bocznej od zawodnika ze strefy trzeciej, siatkarze z pozycji 5 bliżej lewej strony boiska od gracza z 6 itd. Jeśli jesteś fanem siatkówki, zapraszamy do śledzenia naszego bloga oraz strony klubu sitkarskiego Giganci Siatkówki. Znajdziesz tam aktualności dotyczące meczów, zawodników i ważnych wydarzeń ze świata siatkówki, a także wszelkie informacje i porady dla poczatkujących graczy i nie tylko.