Zasady gry w futbol amerykański - na czym polega gra?

Futbol amerykański cieszy się rosnącą popularnością. Sprawdź, na czym polega gra, jak wygląda mecz NFL i jakie są zasady futbolu amerykańskiego!

Przewodnik po futbolu amerykańskim - co powinieneć wiedzieć?

Futbol amerykański jest sportem bardzo specyficznym z perspektywy widza polskiego, czy też europejskiego. Zaczyna on jednak zyskiwać na popularności również na naszym kontynencie, a w USA jest to prawdziwy hit w telewizji jak i na stadionach. Jakie są najważniejsze zasady futbolu amerykańskiego.

Futbol amerykański — na czym polega ten sport, skąd się wywodzi

Początków futbolu amerykańskiego powinniśmy się doszukiwać w sportach piłkarskich, które bardzo dynamicznie rozwijały się między innymi na Wyspach Brytyjskich w XIX wieku. Właśnie stamtąd trafiła idea grania w tego typu sporty, a rozwijając tę dyscyplinę, czerpano między innymi z rugby i piłki nożnej. Nie można jednak futbolu amerykańskiego do rugby porównywać, gdyż zasady znacząco się różnią. Pierwszy mecz w „football” w Stanach Zjednoczonych rozegrano w 1869 roku w miejscowości Nowy Brunszwik w stanie New Jersey, gdy naprzeciw sobie stanęły drużyny Uniwersytetu w Princeton oraz Uniwersytetu Rutgersa. Zmiany, które przybliżyły amerykański futbol do tego współczesnego, rozpoczęły się w latach 70. XX wieku i udział w tym miał Walter Camp, czyli dziennikarz, a także trener drużyn uczelnianych, który miał ogromny wpływ na wykształcenie futbolu amerykańskiego i odróżnienie go od rugby.Początki nowej gry były jednak trudne i na przykład w 1905 roku zmarło aż 18 zawodników uczelnianych, gdyż sport ten był wtedy bardzo brutalny i niebezpieczny. Dlatego zmieniano zasady i od 1912 można powiedzieć, że są podobne do tych, które obowiązują dzisiaj. Od 1920 roku z kolei istnieją już zawodowe rozgrywki w Stanach Zjednoczonych, gdzie sport ten jest najpopularniejszą dyscypliną, która przyciąga dziesiątki tysięcy fanów na stadiony oraz miliony widzów przed ekrany telewizorów. Podobnie jak w wielu innych grach piłkarskich celem jest zdobycie większej liczby punków od przeciwnika. Te z kolei można pozyskać na trzy sposoby. Pierwszy to wbiegnięcie w pole punktowe i wywalczenie tak zwanego przyłożenia, drugi to zagranie do gracza, który się tam znajduje, a trzeci to uderzenie piłki na bramkę. Wygrywa drużyna, która zdobędzie więcej punktów w trakcie czterech kwart o długości 15 minut. 

Zasady futbolu amerykańskiego — piłki, zdobywanie punków, liczba zawodników w drużynie i inne zasady gry

Rzecz, która zniechęca fanów na przykład piłki nożnej do amerykańskiego futbolu to z pewnością zasady i to jak szybko dzieje się w nim akcja. W trakcie spotkania właściwej gry jest niewiele i jest ona nierzadko dość trudna do zrozumienia, jednak zacznijmy od początku, czyli takich kwestii jak boisko oraz piłka. Plac gry jest długi na 120 jardów, czyli niecałe 110 metrów, a jego szerokość to 53,3 jarda (niecałe 49 metrów). Boisko składa się z trzech stref. Największa to pole gry o długości dokładnie 100 jardów. Na nim spotkamy linie co każde 5 jardów, które odmierzają dystans do tak zwanej end zone, czyli miejsca, w które należy przetransportować futbolówkę, by zdobyć punkty. End zone ma długość 10 jardów i zaczyna się na liniach końcowych. Po obu stronach wielkość tej strefy jest taka sama. Mimo tego, że linie są co 5 jardów, to zazwyczaj zwraca się uwagę na te, które są rozmieszczone co 10 jardów od samego środka aż do end zone. Są one bowiem oznaczone sporymi numerami, które w ten sposób mają wskazywać na to, jak wiele dystansu pozostało drużynie do przebiegnięcia, by dotrzeć do strefy punktowej. Na samym środku spotkamy linię oznaczoną numerem 50, a co 10 jardów w kierunku strefy końcowej liczba ta zmniejsza się o 10 i strzałka wskazuje, do której strefy jest bliżej. Pora przejść do samej piłki do futbolu amerykańskiego. Różni się ona od tych, które spotkamy w innych dyscyplinach. Przede wszystkim nie jest okrągła, a ma kształt elipsoidy obrotowej wydłużonej. Z jej boku znajdziemy mocno widoczne, wypukłe zaszycie, które potrafi negatywnie wpłynąć na jej lot, jeśli uderzymy właśnie w ten fragment piłki. Jej kształt sprawia, że świetnie nadaje się do trzymania, szczególnie gdy zawodnik biegnie i stara się ochronić ją przed graczami drużyny przeciwnej. Taki kształt sprawia również, że łatwiej jest złapać piłkę.Celem gry jest zdobycie większej liczby punktów od przeciwnika. Można je zdobywać na wiele sposobów. Najwięcej - 6 punktów zdobędziemy za touchdown, czyli przyłożenie. Dochodzi do niego, gdy dobiegniemy z piłką do pola punktowego przeciwnika lub, gdy podamy ją do naszego kolegi, który się tam znajduje i ten z sukcesem ją złapie. Gdy już zaliczymy touchdown, mamy prawo do zdobycia jednego, a nawet 2 punktów. Aby zdobyć jeden, wystarczy po prostu kopnąć tak, by piłka przeleciała pomiędzy słupami bramki i nad jej poprzeczką lub spróbować gry dołem i zdobyć touchdown warty 2 punkty. Piłka jest ustawiana na 3. jardzie drużyny broniącej, a w wypadku NFL na drugim jardzie. Drużyna atakująca znacznie częściej wybiera zdobycie jednego punktu za kopnięcie piłki.Drużyna zdobywa punkty również za field goal. Wtedy można ugrać nawet 3 punkty, a w przeszłości liczba ta wynosiła nawet 5. Tutaj w grę wchodzi faktycznie futbol, którego obecność w nazwie wskazuje na to, że piłkę powinniśmy głównie kopać. To dzieje się jednak rzadko i uderzenia wartego trzy punkty zawodnicy próbują zazwyczaj przy 4 próbie, gdy wiedzą już, że na touchdown nie ma szans, a znajdują się w dogodnej pozycji do trafienia. Wtedy próbują uderzyć tak, by piłka przeleciała pomiędzy słupkami i nad poprzeczką. Niesamowicie ważne jest wyposażenie zawodników w odpowiednie akcesoria. Kask stał się wymagany dopiero od 1940 roku, lecz dziś bez niego trudno wyobrazić sobie grę, gdyż mogłaby się ona skończyć poważnymi urazami, powybijanymi zębami, czy nawet utratą życia, co zdarzało się wbrew pozorom dość często na początku XX wieku. Strój do futbolu amerykańskiego obejmuje jednak również zestaw ochraniaczy, które mają chronić jak największą część ciała przed urazami.Kolejne zasady, które trzeba poznać na samym starcie to czas gry. Mecz składa się z czterech kwart, które trwają po 15 minut. Całe spotkanie trwa więc 60 minut. W przypadku remisu zarządzana jest dogrywka. Wtedy stosuje się zasadę nagłej śmierci, czyli wygrywa drużyna, która jako pierwsza doda do swojego konta jakiekolwiek punkty. W przypadku play-offów dogrywka trwa do skutku, a w sezonie zasadniczym są dopuszczalne remisy, jeśli żadnej z drużyn nie uda się zdobyć żadnego punktu. Sam zegar nie jest zatrzymywany zawsze, przez co mecze trwają de facto krócej niż 60 minut. Do zatrzymania zegara dochodzi na przykład po field goal lub przyłożeniu, po zdobyciu pierwszej próby przez zespół atakujący w rozgrywkach akademickich, na dwie minuty przed końcem czasu w NFL, przy przerwie, o którą każda z drużyn może prosić 3-krotnie na połowę lub którą może zarządzić sędzia dowolną liczbę razy, po wyjściu zawodnika z piłką poza linię boczną, po zmianie posiadania piłki, czy też gdy podanie jest niepełne. Wtedy zegar uruchamia dopiero wznowienie gry.Nie można oczywiście zapomnieć o składzie drużyn. W jednym momencie na boisku może znajdować się 11 zawodników. Cały skład liczy sobie jednak 46 osób i w trakcie gry mogą zostać wykorzystani wszyscy zawodnicy, a także można ich zmieniać dowolną liczbę razy. Z racji na podział gry na fazę atakującą i broniącą zespoły zatrudniają całe jedenastki wyspecjalizowane w danej części spotkania. Ofensywa oraz defensywa wymaga bowiem kompletnie innego zestawu umiejętności.Rozpoczęciem gry jest zawsze kickoff, czyli wykop. Piłka jest ustawiana na 35. jardzie drużyny kopiącej, która wystawia wtedy kickera, czyli kopacza. Ma on na celu wybicie jej jak najdalej. Najlepiej, by trafiła ona do end zone, czyli strefy, gdzie przebywa kick returner, czyli odbierający. Wtedy musi on ugrać z nią jak najwięcej pola. Zazwyczaj w ten sposób zdobywa się od 15 do 35 jardów. Można jednak uklęknąć i wtedy rozpocząć akcje z punktu domyślnego, czyli około 25 jardów. Na taką akcję zawodnicy decydują się zazwyczaj, gdy widzą, że nie będą mieli szansy na przebiegnięcie więcej niż 10 jardów boiska z racji na dobrą defensywę rywali. Po tym rozpoczyna się ofensywa jednej z drużyn. Znajdziemy w niej linię ofensywną, która składa się z pięciu zawodników mających na celu blokowanie przeciwników, a także sześciu innych graczy, którzy w zależności od zagrywki pełnią różne role. Najważniejszy zawodnik drużyny będącej w ataku to QB, czyli quarterback zwany rozgrywającym. On decyduje jaki wariant wybrać w danym momencie. Na zagranie akcji ofensywnej, która pozwoli zdobyć co najmniej 10 jardów, drużyna ma cztery próby. Jeśli obrońcy zagrają skutecznie i po czwartej próbie drużyna nie wywalczy przynajmniej 10 jardów, to futbolówka zostanie przekazana drużynie broniącej, która przejdzie wtedy do ataku. Decydując o zagraniu akcji quarterback może postawić na grę górą lub dołem. Najważniejsze jest to, by wywalczyć jak najwięcej jardów. Zanim piłka zostanie utracona, jak już zostało to wspomniane, atakujący mają cztery próby. Równie dobrze mogą jednak stracić ją wcześniej. Na przykład gdy rozgrywający błędnie wprowadzi piłkę do gry i przekaże ją tak, że zostanie ona przejęta przez gracza drużyny przeciwnej. Całe posiadanie lub jardy można utracić również poprzez przewinienia takie jak falstart, czy też nieprzepisowe zatrzymywanie rywala.

Jak wygląda mecz futbolu amerykańskiego — historia ligi NFL i Super Bowl

To, co może wydawać się dziwne dla fana innych sportów w trakcie meczu, a jest absolutnie normalne dla fanów futbolu amerykańskiego to sposób, w jaki przebiega mecz. W przeszłości analizę tego, z czego składa się transmisja jednego spotkania, przygotowało The Wall Street Journal, czyli jedna z najbardziej znanych gazet o tematyce gospodarczej na całym świecie, której historia sięga roku 1889. Według tej analizy średnia transmisja jednego spotkania trwa 174 minuty, czyli niecałe trzy godziny. Z tego około godziny zajmują reklamy, które są jednymi z najdroższych, jeśli mowa o koszt ich wykupienia, szczególnie w późniejszych fazach rozgrywek zawodowej ligi. Wedle analizy The Wall Street Journal w ciągu 174 minut transmisji zaledwie 10 minut i 43 sekundy to czas gry, a średnio jedna akcja trwa przez 4 sekundy. Znacznie więcej czasu zajmują zbliżenia na graczy, których długość to średnio 75 minut. Około 17 minut przypada z kolei na powtórki akcji oraz ich analizy. Z tego powodu futbol amerykański to sport, który przyjął się szczególnie w swojej ojczyźnie, gdzie widownia telewizyjna jest dość specyficzna w porównaniu na przykład z tą z Europy. Najważniejsze rozgrywki oczywiście spotkamy w stanach zjednoczonych. Tam istnieje od 1920 roku (od ponad 100 lat) NFL, czyli National Football League. Jest to najlepsza oraz największa liga futbolu amerykańskiego na całym świecie. Pierwotnie nazywała się ona APFA, lecz od 1922 roku nosi już swoją aktualną nazwę. W pierwszych 30 latach liga rozwijała się i przyciągała coraz więcej kibiców. Z tego powodu wiele zespołów przenosiło się z małych ośrodków do dużych miast. Historyczną chwilą było przeniesienie organizacji Cleveland Rams ze stanu Ohio do Los Angeles w Kalifornii. W ten sposób w NFL pojawiła się pierwsza w historii drużyna z zachodniego wybrzeża. Z 20-letnią przerwą franczyza Rams pozostaje w LA aż do dziś. W latach 50. XX wieku football amerykański był już prawdziwym hitem i oglądano go w całych Stanach Zjednoczonych, a najlepsi gracze mieli status gwiazd. Ogromnym bodźcem do rozwoju NFL stało się pojawienie konkurencji. Odpowiadał za nią Lamar Hunt, czyli tak naprawdę człowiek orkiestra. Ten urodzony w 1932 roku syn magnata naftowego w czasach studenckich uprawiał ten sport, a do swoich osiągnięć może zaliczyć ogromny wpływ na rozwój tenisa, piłki nożnej oraz właśnie amerykańskiego futbolu. Był on bowiem właścicielem organizacji Kansas City Chiefs, a także Dallas Tornado w soccerze, czyli w popularnej „nodze”. Ponadto jest jednym z założycieli World Championship Tennis i miał ogromny wpływ na rozwój dyscypliny na początku ery open. Lamar Hunt założył w 1960 roku konkurencję dla NFL, czyli AFL po tym, jak władze ligi nie pozwoliły mu na wprowadzenie nowej franczyzy lub zakup istniejącej. Pierwotnie ruch ten był wyśmiewany, lecz równy podział zysków z biletów i praw, czy też dobry marketing sprawił, że liga zyskała stabilność finansową i godnie rywalizowała z NFL. Do tego wprowadziła takie rzeczy jak nazwiska na koszulkach, zegar czasu gry widoczny dla wszystkich, a także nowe taktyki gry. Sukcesy AFL rozpoczęły jednak walkę pomiędzy dwoma ligami, która prawie doprowadziła do upadku obu rozgrywek. Na szczęście NFL i AFL doszło do porozumienia w 1966 roku. W ramach go uznano, że od 1970 ligi połączą się w jedną, a w 1966 roku rozegrano pierwszy Super Bowl, czyli mecz o mistrzostwo pomiędzy najlepszymi drużynami obu lig, który następnie przerodził się w spotkanie o mistrzostwo ligi NFL i rozgrywa się go do dziś. Obecnie Super Bowl to jedno z największych wydarzeń sportowych na świecie, na którym nawet kilka sekund reklamy potrafi kosztować miliony dolarów. Obecnie sport ten to bardzo ważna część kultury w USA. Jest on najpopularniejszą dyscypliną w tym ogromnym kraju i jego oglądalność w telewizji jest znacznie wyższa nawet niż w wypadku koszykówki, bądź baseballu, czyli innych sportów, które są niezwykle popularne w Stanach Zjednoczonych. Sporą uwagą cieszą się również rozgrywki amerykańskiego futbolu na uniwersytetach. Dla przykładu spotkania drużyny USC Trojans, czyli zespołu Uniwersytetu Południowej Kalifornii na stadionie Los Angeles Memorial Coloseum potrafiło oglądać nawet 90 tysięcy widzów, a obecnie pojemność tego obiektu to niecałe 80 tysięcy. Spotkania uniwersytetów, które mają mniejsze stadiony, również są oglądane w niektórych miastach nawet przez więcej niż 10 000 osób na żywo, co jest wręcz ogromnym wynikiem, który pokazuje, jak mocną pozycję ma ten sport w Stanach Zjednoczonych. Jeśli interesujesz się futbolem amerykańskim, zapraszamy do śledzenia naszego bloga oraz strony klubu sportowego Panthers Wrocław. Sprawdzaj aktualności i ważne informacje związane z grą w futbol amerykański!